Zalecenia dla pacjentów po leczeniu onkohematologicznym (lub po splenektomii) w aspekcie powrotu do szkół w trakcie pandemii SARS-CoV-2
Pacjent po leczeniu onkohematologicznym
Przy podejmowaniu decyzji odnośnie bezpieczeństwa powrotu do szkoły dziecka po leczeniu onkohematologicznym w dobie COVID-19 należy wziąć pod uwagę przede wszystkim czas od zakończenia chemioterapii/przeszczepienia szpiku, stan immunologiczny dziecka oraz sytuację epidemiologiczną w danym regionie.
W przypadku, gdy stan immunologiczny dziecka jest niezadowalający i/lub czas od zakończenia leczenia wynosi < 3 miesięcy i/lub nadal stosowane są jakiekolwiek leki immunosupresyjne, należy dążyć do zapewnienia dziecku nauczania w trybie indywidualnym – całkowicie zdalnie w trybie online (bez kontaktu z nauczycielem) lub poprzez tradycyjne nauczanie indywidualne (nauczyciel przychodzi do domu dziecka). Proponujemy, żeby ustalić wspólnie z lekarzem prowadzącym w jakim trybie powinno się odbywać nauczanie danego pacjenta.
W przypadku, gdy podjęta zostanie decyzja o tym, że nauczyciele mogą przychodzić do domu dziecka powinni stosować się do następujących zasad:
- Nauczyciel, u którego występują jakiekolwiek objawy infekcji (np. katar, kaszel – nawet niewielki, stan podgorączkowy/gorączka, biegunka) nie może przychodzić do domu ucznia.
- Po przyjściu do domu ucznia nauczyciel powinien umyć ręce i następnie je zdezynfekować. Nauczyciel powinien nosić środki ochrony osobistej:
- maska chirurgiczna – inaczej „trójwarstwowa”, jednorazowa (maskę nauczyciel powinien założyć zanim wejdzie do domu ucznia)
- przyłbica
- optymalnie również: fartuch flizelinowy i rękawiczki jednorazowe
- Podczas lekcji indywidualnej nauczyciel i uczeń powinni przebywać w dobrze wentylowanym pomieszczeniu, w odległości co najmniej 2 m. Uczeń powinien mieć założoną maskę chirurgiczną (jeśli nauczyciel z jakichś powodów nie nosi przyłbicy – również przyłbicę).
W przypadku, gdy stan immunologiczny pacjenta jest zadowalający, pacjent nie przyjmuje żadnych leków immunosupresyjnych oraz czas od zakończenia leczenia jest wystarczający (w przypadku pacjentów po chemioterapii bez przeszczepu – co najmniej 3 miesiące, w przypadku pacjentów po przeszczepie – decyzja indywidualna) można rozważyć powrót dziecka do szkoły. W takiej sytuacji należy przyjąć następujące zalecenia:
- uczeń powinien przebywać w masce (optymalnie chirurgicznej, zmienianej co 4 godziny) przez cały czas przebywania w szkole, również podczas nauki w klasie.
- optymalnie, aby odstępy pomiędzy uczniami w klasie były jak największe (2m). Jeśli nie jest możliwe utrzymanie dystansu u wszystkich uczniów, należy rozważyć posadzenie ucznia w osobnej ławce odległej od innych osób o 2 m. Jeśli ze względów psychologiczno-społecznych jest to wskazane, uczeń może siedzieć w ławce z koleżanką/kolegą, która(y) również będzie nosił maskę – optymalnie jedna osoba na stałe.
- należy zaproponować rodzicom innych dzieci/nauczycielom, aby inne dzieci, z którymi uczeń po leczeniu onkohematologicznym spotyka się w szkole, również nosiły maski/przyłbice (również podczas lekcji) – będzie to korzystne zarówno dla pacjenta po leczeniu onkohematologicznym, jak i wszystkich uczniów w klasie. Obowiązek noszenia masek powinien dotyczyć w szczególności dzieci w wieku od 12 lat (jest to rekomendowane przez WHO dla wszystkich dzieci w tym wieku)
- wszystkie osoby dorosłe w szkole, do której uczęszcza pacjent po leczeniu onkohematologicznym (w tym nauczyciele podczas prowadzenia lekcji) powinny nosić maski (ewentualnie przyłbice) przez cały czas przebywania w szkole.
- należy dbać o skrupulatną higienę rąk – wyposażyć dziecko w płyn/żel do dezynfekcji rąk oraz mydło (dobrze w praktyce sprawdzają się kawałki mydła pokrojone na kawałeczki i opakowane pojedynczo w papierki lub mydło w płynie w małej szczelnej buteleczce); należy wyposażyć dziecko w chusteczki z płynem do dezynfekcji powierzchni, z zaleceniem odkażania blatu biurka przed przystąpieniem do pracy w szkole (chyba, że istnieje pewność, że stoliki uczniów są regularnie prawidłowo odkażane lub dziecko ma jeden stolik na wyłączność)
Pacjent po splenektomii
W przypadku pacjentów po splenektomii należy również przyjąć zalecenia jak powyżej w punkcie II. W przypadku pacjentów, w których stosowana jest antybiotykoterapia profilaktyczna (np. Ospen), którą planowano zakończyć, należy rozważyć przedłużenie antybiotykoterapii przynajmniej na okres jesienno-zimowy.
UWAGA! W razie dużego zagrożenia epidemiologicznego (np. liczne zachorowania w danej miejscowości, zamieszkiwanie w powiecie czerwonym itd.) należy podjąć indywidualną decyzję dotyczącą bezpieczeństwa uczestniczenia dziecka w zajęciach szkolnych i rozważyć nauczanie indywidualne lub zdalne, nawet jeśli pacjent spełnia kryteria umożliwiające powrót do szkoły wymienione w pkt. II.
Wszyscy pacjenci po leczeniu onkohematologicznym lub po splenektomii powinni być zaszczepieni przeciw grypie (rutynowo szczepionka inaktywowana w iniekcji, ewentualnie w przypadku pacjentów do 18 roku życia bez niedoboru odporności szczepionka donosowa). To samo zalecenie dotyczy rodzin pacjentów, optymalnie również nauczycieli i uczniów z otoczenia dziecka.
Prof. dr hab. Bernarda Kazanowska
Klinika Transplantacji Szpiku Onkologii i Hematologii Dziecięcej
Dr n. med. Agnieszka Matkowska-Kocjan
Klinika Pediatrii i Chorób Infekcyjnych
