Zanim 1,5 procent dotrze do adresata – właściwej organizacji pożytku publicznego – przechodzi długą drogę. Przede wszystkim dlatego, że to inny rodzaj wsparcia, niż zwykła darowizna. To część naszego podatku, który musimy zapłacić państwu. Jako podatnicy i jako zwykli ludzie nic do tego nie dokładamy. Jeśli ktoś nie przekazuje 1,5 procent, to płaci podatek w tej samej wysokości, co darczyńcy.
1,5% jest obliczane z należnego fiskusowi podatku. Jeśli z naszych rocznych zarobków za 2023 rok z zeznania PIT wynika, że musimy zapłacić tysiąc złotych, to tyle płacimy. Z reguły całość regulujemy w postaci comiesięcznych zaliczek.
PIT, KRS, OPP – elementy układanki
Jeśli wskażemy w PIT numer KRS organizacji pożytku publicznego (OPP), z tego tysiąca złotych 15 zł trafia do OPP, a 985 zł do budżetu państwa. Jeśli nie wskażemy OPP, cały tysiąc idzie do wspólnego państwowego worka.
Można to ująć w ten sposób, że państwo rezygnuje z części należnej mu daniny, aby podatnicy mogli ją przekazać na konkretny cel.
Nasza decyzja to dopiero początek drogi. Całość należnego podatku i tak jest – lub będzie, jeśli musimy go dopłacić – na rządowym koncie. Aparat skarbowy zamyka akcję PIT. Wszyscy podatnicy są rozliczeni, wpływają pieniądze od tych, którzy muszą dopłacić, dostają zwroty ci, którzy mieli nadpłaty. Wtedy też wiadomo, ile środków należy się OPP. Są one rozdysponowywane wg numerów KRS wpisywanych w formularze PIT.
Od zapłaty PIT pieniądze do OPP idą długo
Nie dzieje się to w ten sposób, że skarbówka robi jednej OPP kilkaset czy parę tysięcy przelewów. OPP dostaje zbiorczą kwotę od wszystkich podatników, którzy zechcieli ją wesprzeć. M.in. dlatego nie należy się przejmować, że nasze 1,5 procent to „drobniaki”. Liczy się efekt skali. Niektóre OPP dostają miliony, inne setki tysięcy, a są też takie, które otrzymują kilkadziesiąt złotych. To zależy od wielu czynników, również od tego, na ile OPP jest skuteczna w zachęcaniu do przekazywania akurat jej 1,5 procent.
Z tych powodów OPP muszą trochę poczekać na pieniądze. Nie otrzymują naszego 1,5 procent w momencie, kiedy po rozliczeniu PIT-a klikamy „wyślij”. Zebrane pieniądze otrzymują w drugiej połowie roku.
OPP działają jawnie
Na tym jednak się nie kończy. OPP otrzymane pieniądze oczywiście wydają na to, co mają zapisane w statucie. Muszą wydać na konkretny cel, jeśli w PIT wpiszemy „cel szczegółowy”. W przypadku Fundacji Na Ratunek Dzieciom z Chorobą Nowotworową, może to być leczenie konkretnego dziecka.
OPP mają obowiązek złożenia sprawozdania do Krajowego Rejestru Sądowego. Tam rozliczają się z każdej złotówki, z każdego grosza. Ile otrzymały i na co wydały. Poza tym, może to skontrolować każdy z nas, bowiem te sprawozdania są jawne, powinny być opublikowane na stronie internetowej organizacji.
Nie spełnienie wymogu sprawozdawczości lub wydanie pieniędzy na cel niezgodny ze statutem, nie związany z pożytkiem publicznym, oznacza skreślenie z listy OPP. W kolejnym roku taka organizacja już nie będzie widniała na liście OPP publikowanej przez KRS. Na tym jednak nie koniec, bowiem w niektórych sytuacjach zarządzającymi taką organizacją może zająć się prokuratura i policja skarbowa.
OPP – organizacje godne zaufania
OPP są pod kontrolą z dwóch powodów. Nikt z nas nie chciałby, aby pieniądze z 1,5 procent gdzieś się rozmywały; nikt nie miałby wiedzy, czy naprawdę zostały wydane na coś pożytecznego. Z drugiej strony, to państwo pozwala z należnych mu pieniędzy wspierać OPP, więc też chce mieć pewność, że są one wydawane na cele pożytku publicznego.
Poza tym, że same OPP publikują, ile dostały i na co wydały, to jeszcze administracja skarbowa publikuje, jaka kwota zbiorczo trafiła do OPP, a także ile otrzymały poszczególne organizacje.
Cały system kontroli nie został stworzony po to, aby utrudniać działanie OPP, dla których sporządzanie sprawozdań, prowadzenie drobiazgowej księgowości, to też koszty. Służy to transparentności, a ta sprzyja zaufaniu, które jest niezbędnym elementem całego systemu. Nie każdy ma ochotę poświęcać swój czas na analizowanie opublikowanych sprawozdań finansowych OPP, nie każdy też ma wiedzę, aby wyłowić z nich ewentualne nieprawidłowości. Wiemy, że ktoś to robi za nas i możemy pomagać bez wkładania w to wysiłku.
Fundacja Na Ratunek Dzieciom z Chorobą Nowotworową
Przekaż 1,5% podatku – KRS 0000086210
