Większość z nas zarabia, czerpiąc przychody z najpowszechniejszych źródeł. Praca na etacie, działalność gospodarcza, sprzedaż praw autorskich, emerytura, renta. Rozliczenie z fiskusem jest w tej sytuacji bardzo proste. Ale co mamy zrobić, gdy otrzymujemy pieniądze z nietypowych źródeł? No i skąd mamy wiedzieć, czy nasze dochody uznane są za ustawowe „inne źródła”?
Podstawowe źródła przychodów
Prawo podatkowe daje odpowiedź na te pytania, ale nie jest ona najprostsza do interpretacji. Przede wszystkim należy rozpoznać, że mamy do czynienie z dochodem, które ustawa definiuje jako „inne źródła” przychodów. Pomoże nam w tym wykaz jasno zdefiniowanych źródeł przychodów. Oto on:
– stosunek służbowy,
– stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy,
– członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną,
– praca nakładcza,
– emerytura, renta, świadczenia i zasiłki przedemerytalne,
– działalność wykonywana osobiście (np. literacka, dziennikarska, naukowa, artystyczna),
– najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą,
– prawa autorskie,
– pozarolnicza działalność gospodarcza,
– działy specjalne produkcji rolnej,
– kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych
– odpłatne zbycie (z zastrzeżeniem sytuacji określonych w art. 10 ust. 2 ustawy): nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości; spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej; prawa wieczystego użytkowania gruntów; innych rzeczy.
Te źródła przychodów w podatku dochodowym od osób fizycznych są skatalogowane w ustawie o PIT. Są jasno sprecyzowane i łatwe do rozpoznania. Nie oznacza to, że jeśli czerpiemy zyski ze źródeł, które nie znajdują się w powyższym spisie, nie musimy płacić podatku. Zasada jest bowiem taka, że nie musimy oddawać fiskusowi daniny tylko w przypadku źródeł przychodów wyraźnie zwolnionych od podatku i tych, od których minister finansów zaniechał poboru podatku. A takie przypadki są również bardzo klarownie wyszczególnione. Jeśli więc nasze źródło nie jest objęte katalogiem podstawowych źródeł, a jednocześnie nie widnieje wśród przychodów zwolnionych od opodatkowania, możemy być pewni, że mamy do czynienia z „innym źródłem”.
Nietypowy zastrzyk finansowy – i co dalej?
Myli się jednak ten, kto myśli, że inne źródła też są szczegółowo skatalogowane i zdefiniowane. Ustawa podaje kilka przypadków, ale są to raczej przykłady, które mają nam uzmysłowić charakter innych źródeł. Są to m.in. kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dopłaty, nagrody, przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach. Ale wśród tego typu przychodów są też takie źródła dochodów jak zyski z zawartych ugód, z programów reklamowanych w Internecie, umorzenia kary za wycięcie drzew, pożyczka umorzona przez zakład pracy. Innych źródeł może być jednak więcej i nie wszystkie są możliwe do przewidzenia przez ustawę.
Dochody z “innych źródeł” wpisujemy w zeznaniach PIT 36 i PIT 37 i łączymy je przy ustalaniu podstawy opodatkowania z innymi dochodami. Przy ustalaniu wysokości dochodu z “innych źródeł” podatnik ma prawo do odliczenia kosztów uzyskania przychodu. Stosuje się też w och przypadku wszelkie dostępne ulgi. Jak w przypadku alimentów. Ze zwolnienia skorzystają więc osoby wychowujące dzieci, które nie ukończyły 25. roku życia oraz te, które bez względu na wiek otrzymują zasiłek pielęgnacyjny. Ze zwolnienia mogą także skorzystać inne osoby pod warunkiem, że otrzymują alimenty zasądzone przez sąd do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 700 zł.
Podsumujmy więc! Jak sprawdzić, czy osiągnęliśmy przychód z innych źródeł? Po pierwsze sprawdzamy, czy osiągnięty przychód mieści się w katalogu przychodów w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 ustawy o PIT. Jeżeli nie, trzeba sprawdzić, czy przychód ten nie jest zwolniony z opodatkowania. Szukamy wtedy w katalogu zwolnień podatkowych zawartym w art. 21 ustawy o PIT.